Wojewódzkiej i Miejskiej Biblioteki Publicznej im. C. Norwida w Zielonej Górze
w 2005 roku
Zbiory Biblioteki na dzień 31 grudnia 2005 r. obejmują 527.764 jednostek inwentarzowych, w tym:
— księgozbiór | – 396.173 woluminów, |
— zbiory specjalne | – 68.880 jednostek inwentarzowych, |
— dokumenty życia społecznego | – 23.561 jednostek inwentarzowych, |
— czasopisma | – 39.150 woluminów. |
Stan zbiorów specjalnych zmniejszył się, ponieważ przesunięto do Działu Magazynów i Zbiorów Zabezpieczonych książki zainwentaryzowane nieprawidłowo w inwentarzach starodruków, wydane w latach 1801 – 1830.
Na bieżąco przekazywano bibliotekom terenowym dary książkowe, pozyskiwane od osób prywatnych i instytucji, głównie z Urzędu Komitetu Integracji Europejskiej, Fundacji Pomocy Bibliotekom Polskim, Oficyny Wydawniczej „Vocatio” i Ministerstwa Spraw Zagranicznych.
Opracowano komputerowo 14.626 vol. książek. Wprowadzono do komputerowej bazy danych 367 opisów katalogowych starodruków oraz 556 opisów notacji muzycznych, 103 vol. płyt CD i 12 vol. programów multimedialnych (CD-ROM).
Udostępnianie zbiorów w okresie sprawozdawczym przedstawiało się następująco:
— liczba czytelników | - 29.274 |
— liczba odwiedzin | - 208.463 |
— liczba wypożyczeń na zewnątrz | - 486.514 |
— liczba odwiedzin w czytelniach | - 72.080 |
— liczba wypożyczeń na miejscu | - 235.986 |
— liczba czasopism - wypożyczonych na miejscu | - 104.605 |
— liczba połączeń internetowych | - 2.098 |
— liczba udzielonych informacji | - 169.087 |
Po raz kolejny zmniejszyła się liczba czytelników - w stosunku do 2004 roku spadła o 4,1 %. Przyczyn takiego zjawiska należy szukać miedzy innymi w braku nowości wydawniczych, rosnącej popularności Internetu i wydawnictw elektronicznych, niżu demograficznym.
Uzupełniono bibliografie wydawnictw WiMBP oraz publikacji pracowników Biblioteki. Zrealizowano 11 kwerend, m. in. bibliografia Klema Felchnerowskiego dla Muzeum Ziemi Lubuskiej, 15 biogramów osób związanych z regionem lubuskim, wycinki z prasy regionalnej nt. Łemków i mniejszości ukraińskiej dla redakcji czasopisma „Watra”, zestawienie bibliograficzne o Trzebiechowie dla Muzeum Ziemi Lubuskiej, Turystyka w województwie lubuskim – dla Urzędu Marszałkowskiego, Zabytki w gminie Babimost dla Biblioteki Publicznej w Babimoście.
W ciągu roku uzupełniano kartoteki: osobową, zagadnieniową, literacką, charakterystyki środowiska.
Zgromadzono i opracowano 1.121 dokumentów życia społecznego. Skompletowano do opracowania 124 roczniki czasopism regionalnych z lat 2000-2004. Opracowano album wycinków prasowych o WiMBP za 2004 r. Przeliczono strony 69 roczników „Grünberger Wochenblatt“ przewidzianych do digitalizacji. Prezentowano i sprzedawano książki dotyczące winiarstwa na III Zielonogórskim Targowisku Winiarskim.
Do bazy komputerowej wprowadzono 1.754 opisy z kartoteki tradycyjnej z 1993 r., zbibliografowano 315 książek oraz 6.120 numerów czasopism z lat 1967-2005, sporządzono 3.235 opisów artykułów. Do bazy wprowadzono 5.628 opisów. Wydano na CD rocznik bibliografii za 2001 rok.
4. Udzielanie bibliotekom pomocy instrukcyjno - metodycznej i szkoleniowej:
Dla dyrektorów i kierowników bibliotek publicznych południowej części województwa zorganizowano seminarium, podczas którego podsumowano wyniki w czytelnictwie uzyskane przez biblioteki publiczne w 2004 r., wygłoszono wykłady „Pisarze o polityce. Politycy o literaturze” oraz „Problemy bibliotekarskiej etyki zawodowej”. Firma Tamaco-Intro z Radomska zaprezentowała swoja ofertę sprzedaży sprzętu do oprawy książek i czasopism w systemie Fastbind. Przedstawiono warunki przyłączenia do Centrum Przetwarzania Danych Bibliotecznych kolejnych bibliotek terenowych; omówiono sprawy organizacyjne, dotyczące m. in. zakupu książek z dotacji Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz spotkań autorskich w 2005 r. Zorganizowano 6 seminariów dla bibliotekarzy z poszczególnych powiatów, podczas których wysłuchano wykładów: „Udane debiuty i nowi autorzy ostatnich lat w literaturze polskiej” oraz „Dorośli w bibliotece – rozwijanie aktywności kulturalnej wśród dorosłej społeczności w kręgu działania biblioteki publicznej”.
Biblioteka sprawuje nadzór merytoryczny i udziela pomocy 176 bibliotekom publicznym południowej części województwa w 7 powiatach. Na bieżąco prowadzone są telefoniczne oraz bezpośrednie konsultacje i udzielane różnego rodzaju informacje w sprawach związanych z organizacją i działalnością bibliotek. W roku 2005 pracownicy WiMBP 76 razy wyjedali w teren. Wyjazdy dotyczyły: spraw organizacyjnych – 5, instruktażu ogólnego – 9, instruktażu komputerowego – 13, spotkań autorskich – 10, spotkań okolicznościowych – 10, szkoleń, konferencji – 29.
5. Działania zmierzające do informatyzacji bibliotek:
Rozszerzone zostało funkcjonowanie Centrum Przetwarzania Danych Bibliotecznych integrującego zasoby informatyczne bibliotek publicznych południowej części województwa. Przyłączono Biblioteki Publiczne w Sulechowie, Małomicach, Zbąszynku. Rozbudowano infrastrukturę warstwy fizycznej sieci komputerowej WiMBP. Skonfigurowano i podłączono urządzenia sieciowe do zdalnego dostępu dla użytkowników CPDB oraz urządzenia do zabezpieczenia bazy danych WiMBP i niepowołanego dostępu do sieci lokalnej. Podłączono 15 nowych komputerów: w Czytelni, Oddziale dla Dzieci, Dziale Gromadzenia i Opracowania, Administracji, Księgowości.
Dzięki uczestnictwu Biblioteki w programie Ministerstwa Nauki i Informatyzacji „Ikonka”, możliwa była dalsza informatyzacja filii, otrzymano m. in. trzy zestawy komputerowe dla Filii nr 1.
Zakupiono ponadto dwa czytniki kodów kreskowych, które umożliwiają automatyczną rejestrację wypożyczeń i zwrotów w Oddziale dla Dzieci i Filii nr 1.
6. Działalność wydawnicza:
Nakładem wydawnictwa WiMBP Pro Libris ukazało się wiele atrakcyjnych pozycji wydawniczych autorów mieszkających na Ziemi Lubuskiej, m.in.: tomik poezji Henryka Szylkina „Powroty krajobrazów”, „Mołojecka pieśń” Zbigniewa Kozłowskiego, „Na klifie” - tomik poezji Zygmunta Kowalczuka, „Jerzy, który się jeży” – tomik fraszek Jerzego Głodka. Ukazały się także ważne dla regionu wydawnictwa: „Ampelografia Ziemi Lubuskiej” – książka o winiarstwie lubuskim Mirosława Kuleby oraz „Kronika Zielonej Góry” w tłumaczeniu polskim Jarosława Kuczera. Publikacja, na którą składa się przekład części drukowanej - wydanej ok. 1817 r. przez Johanna Gottfrieda Johna oraz jej rękopiśmiennej kontynuacji obejmującej lata 1816-1881 Heinricha Adolpha Pilza, jest cennym źródłem badan dziejów Zielonej Góry na przestrzeni wieków, dotychczas z uwagi na język niemiecki, w pełni nie wykorzystanym. Wydano także Bibliografię polskich współczesnych pisarzy Wileńszczyzny „Polskie pióra znad Wilii” Henryka Szylkina i Doroty Szagun.
Kontynuowano wydawanie lubuskiego pisma literacko-kulturalnego „Pro Libris”, które od ubiegłego roku stało się kwartalnikiem. W 2005 roku ukazały się numery 10, 11, 12, 13, wszystkie w polsko - niemieckiej wersji językowej. Opublikowano te drukiem materiały z konferencji bibliotekarzy „Innowacyjność zawodowa i organizacyjna w bibliotekach” oraz polsko – niemieckiej konferencji „Historia książki na terenach pogranicza i jej rola w kształtowaniu społeczeństw wielokulturowych”.
Wydano dwa kolejne numery pisma branżowego „Bibliotekarz Lubuski”.
7. Działalność promocyjna i oświatowo - edukacyjna:
Wydane w oficynie Pro Libris książki były promowane podczas organizowanych przez Bibliotekę „Czwartków Lubuskich”. W 2005 roku zorganizowano 22 „Czwartki Lubuskie”, podczas których przedstawiono 16 książek i czasopism, m. in. „Ptak umarłych” – biograficzną książkę Edwarda Dębickiego, „Gorzów Wielkopolski w latach 1945-1998. Przemiany społeczno – polityczne” Dariusza Rymara, „Kronika Zielonej Góry za lata 1222-1861”, „Na peryferiach historii” Jerzego Piotra Majchrzaka. Promocji czasopisma „Pro Libris” towarzyszyły materiały promocyjne – ulotki i plakaty.
Jak co roku wyróżniono Lubuskimi Wawrzynami Literackimi najlepsze książki autorów mieszkających na Ziemi Lubuskiej. W 2005 roku Wawrzyny otrzymali Witold Niedźwiedzki za książkę „Sodoma" oraz Zbigniew Kozłowski za „Skarb Atamana".
Ponadto w ramach „Czwartków Lubuskich” gośćmi WiMBP byli: Joachim Trenkner – publicysta i dziennikarz z Niemiec, Stanisław Turowski – prozaik, felietonista z Gubina, Wacław Holewiński – pisarz, wydawca, redaktor.
Zorganizowano następujące spotkania autorskie w bibliotekach terenowych i w Zielonej Górze: z Beatą Ostrowiecką w Krośnie Odrzańskim, Sulechowie, Nowej Soli, Mirostowicach Dolnych, Nowogrodzie Bobrzańskim, Martą Fox w Sławie, Kożuchowie, Bonowie, Żaganiu, ¦wiebodzinie, Lubsku i Jasieniu, z Barbara Kosmowską w Bytomiu Odrzańskim, Sulechowie, ¦wiebodzinie, Wschowie i Nowej Soli, z Grzegorzem Kasdepke we Wschowie, Sławie, Starym Strączu, Nowej Soli, Bobrowicach, Krosnie Odrzańskim, Sulechowie, Mirostowicach Dolnych, Lipinkach, Żarach, Zawadzie, Zaborze i Oddziale dla Dzieci WiMBP, z Jerzym Surwiłło w Sulechowie i Nowej Soli.
Przygotowano 19 wystaw, m. in. „Głos Nerudy” - wystawa audiowizualna w stulecie urodzin poety chilijskiego, „60. rocznica państwowości polskiej na Ziemiach Zachodnich”, „Lubuskie Wawrzyny Literackie 1994 – 2005”, „Znane i mniej znane zielonogórzanki XX – XXI w.”, „Jan Paweł II papież, 1920 – 2005”, „Książka i jej twórcy w historii dwóch kultur”, „Oczami sąsiadów – Mit den Augen der Nachbarn”, „Polskie pióra znad Wilii. 20 lat książki polskiej na Litwie 1985-2005”, „Pro Libris” – prezentacja czasopisma, nr 1-10, „Krosno Odrzańskie – miasto tysiąca lat. Historia i dorobek”, „Sierpniowe zwycięstwo. 25 lat NSZZ Solidarność”, „Sportowa Zielona Góra”, „Miedzy niebem a ziemią. Stary i Nowy Testament”. Zorganizowano ponadto wiele innych ekspozycji, m. in. w Oddziale dla Dzieci, Czytelni Muzycznej i Oddziale Obsługi Niepełnosprawnych.
Odbyły się trzy imprezy muzyczne w ramach cyklu „Moje fascynacje” oraz koncert zespołów studenckich w ramach cyklu „Rock w Norwidzie”.
W Bibliotece miało miejsce ponadto wiele innych imprez: promocja Krosna Odrzańskiego, cykle dla dzieci „Zima 2005” oraz „Wakacje w bibliotece”, IX Konkurs żywego Słowa dla młodziey niemieckiej i zielonogórskich licealistów, konkurs „Tort urodzinowy dla Hansa Christiana Andersena”. Biblioteka była także współorganizatorem VI Ogólnopolskiego Konkursu Literackiego „Małe ojczyzny” w Kargowej.
Odbyły się 22 lekcje biblioteczne: 14 w Oddziale dla Dzieci, 5 w Dziale Zbiorów Specjalnych i 3 w Oddziale Muzycznym.
W maju i wrześniu 2005 roku odbyły się kiermasze książek, które zawsze cieszą się dużym powodzeniem wśród czytelników. Prowadzony jest również Antykwariat Internetowy.
8. Zadania inwestycyjne i remonty:
W 2005 roku przeprowadzona została przebudowa i modernizacja I pietra budynku głównego Biblioteki, która umożliwiła powstanie kompleksu czytelń na jednej kondygnacji. Czytelnie wyposażono w nowe meble, dzięki czemu pomieszczenia zyskały nowoczesny, funkcjonalny i elegancki wygląd.
Mając na uwadze wyrównywanie szans w dostępie do kultury, dokonano wymiany dźwigu osobowego, co w połączeniu z przebudowa toalety na I pietrze, pozwoliło dostosować Bibliotekę do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Odremontowano także Laboratorium Komputerowe, przeprowadzono remont sali wykładowej oraz Muzeum Książki ¦rodkowego Nadodrza. Prowadzono take szereg bieżących remontów, które przyczyniły się do wzrostu estetyki Biblioteki oraz komfortu pracy bibliotekarzy. Udało się w styczniu zakończyć remont Filii nr 5, a także częściowo wyposażyć ją w nowe meble.
9. Działania zmierzające do wyrównywania szans w dostępie do dóbr kultury:
Oddział Obsługi Niepełnosprawnych na codzień zajmuje się pracą z 577 czytelnikami. Korzystali oni przez cały rok z akcji „Książka na telefon”, w ramach której dostarczano nieodpłatnie książki do domu czytelnikom nie poruszającym sie samodzielnie, chorym i starszym.
Odbywały sie spotkania z grupami uczestników Warsztatów Terapii Zajęciowej. Przeprowadzono 26 zajęć biblio terapeutycznych dla 359 osób. Odbyło się 5 spotkań dyskusyjnych w klubie miłośników książki mówionej, podczas których recenzowano głównie nowości wydawnicze. W ramach współpracy ze środowiskowym Domem Samopomocy przeprowadzono zajęcia poezjo terapii oraz spotkania „Schizofrenia – otwórzcie drzwi”. Odbyło się take 79 innych spotkań, m. in. 47 z grupa chorych na stwardnienie rozsiane „Biegusy”. Zorganizowano 4 wystawy tematyczne dotyczące działalności oraz potrzeb niepełnosprawnych.
10. Wypełnianie funkcji biblioteki jako ośrodka informacji:
W Dziale Informacji Bibliograficznej i Regionalnej z księgozbioru skorzystało 3.360 czytelników, którym udostępniono 12.866 woluminów. Udzielono 570 informacji wymagających więcej poszukiwań.
Oprowadzono 174 wycieczki, głównie dzieci. Przyjęto 595 zamówień wypożyczeń miedzy bibliotecznych: 492 z bibliotek, 103 od czytelników indywidualnych; zrealizowano 263 zamówienia: 187 z bibliotek, 76 od czytelników indywidualnych.
W Czytelni Przepisów Prawnych do bazy LEX wprowadzono 606 opisów artykułów z czasopism prawniczych, przygotowano do opracowania 5 tytułów czasopism z dodatkami z 2004 r. oraz przyjęto 23 nowości. Ubytkowano w bazie komputerowej i inwentarzu „Zbiór Praw” 46 pozycji.
W Dziale Zbiorów Specjalnych udzielono 72 informacji bibliotecznych, katalogowych i bibliograficznych.
W sumie w Bibliotece udzielono 169.087 informacji.
11. Pozyskiwanie środków finansowych z programów Unii Europejskiej, fundacji, funduszy, programów operacyjnych itp.:
Z Euroregionu „Sprewa – Nysa – Bóbr” uzyskano dofinansowanie realizacji:
konferencji „Historia książek na terenach pogranicza i jej rola w kształtowaniu społeczeństw wielokulturowych”,
wydania Lubuskiego Pisma Literacko – Kulturalnego „Pro Libris”.
Ze środków Urzędu Miasta Zielonej Góry uzyskano dofinansowanie wydawnictw i pozyskano środki na zakup książek, kaset video i multimediów z zakresu profilaktyki uzależnień.
Urząd Marszałkowski Województwa Lubuskiego dofinansował wydanie Bibliografii polskich współczesnych pisarzy Wileńszczyzny „Polskie pióra znad Wilii” oraz tomiku wierszy „Powroty krajobrazów” Henryka Szylkina.
W ramach Kontraktu wojewódzkiego dla Województwa Lubuskiego pozyskano środki na modernizację i rozbudowę infrastruktury technicznej WiMBP na rzecz niepełnosprawnych czytelników.
Z Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego pozyskano środki na:
likwidacje barier architektonicznych na rzecz niepełnosprawnych czytelników oraz wyposażenie i modernizacje kompleksu czytelń WiMBP w ramach Programu Operacyjnego Rozwój infrastruktury kultury i szkolnictwa artystycznego, zakup nowosci wydawniczych dla biblioteki publicznej.
12. Inne informacje:
W dniach 21-22 kwietnia br. zorganizowano ogólnopolską konferencję pt. „Historia książek na terenach pogranicza i jej rola w kształtowaniu społeczeństw wielokulturowych”. Wzięli w niej udział bibliotekarze z Niemiec, Polski oraz z większych bibliotek naszego województwa. Dla pracowników bibliotek dziecięcych zorganizowano seminarium w nowym budynku Biblioteki Publicznej w Sulechowie. W trakcie spotkania hospitowano zajęcia z dziećmi – widowisko pt. „Wielkanoc w Europie”, zapoznano się z działalnością Biblioteki Publicznej Gminy Sulechów i Oddziału dla Dzieci tej placówki, wysłuchano wykładu „Bajko terapia jako rodzaj biblioterapii”.
W dniach 24-25 października br. odbyła się konferencja dla dyrektorów i kierowników bibliotek lubuskich pt. „Biblioteki publiczne w środowisku lokalnym”, połączona z inauguracja roku kulturalno oświatowego.
Dla pracowników WiMBP zorganizowano 10 szkoleń: Dyskusja pracowników WiMBP nad Kodeksem etyki bibliotekarskiej, Ochrona narodowego zasobu bibliotecznego (film, zwiedzanie wystawy), Politycy o literaturze, literaci o polityce, Udane debiuty i nowi autorzy ostatnich lat w literaturze polskiej, życie i twórczość Herberta, Zapoznanie się z działalnością Bibliotek Uniwersytetu Zielonogórskiego, Narodowa i Wojewódzka Strategia Rozwoju Kultury, Dorośli w bibliotece – rozwijanie zainteresowań kulturalnych wśród dorosłej społeczności w kręgu działania biblioteki publicznej, Zielonogórska Biblioteka Cyfrowa Uniwersytetu Zielonogórskiego.
13. Realizacja zadań:
Lp. | Nazwa zadania | Ilość w 2005 r. |
1. | zakup książek | 9.139 |
2. | zakup zbiorów specjalnych | 1.306 |
3. | liczba czytelników | 29.274 |
4. | liczba wypożyczeń na zewnątrz | 486.514 |
5. | liczba wypożyczeń na miejscu | 235.986 |
6. | lekcje biblioteczne | 22 |
7. | konferencje, sesje naukowe | 2 |
8. | spotkania autorskie | 16 |
9. | szkolenia | 39 |
10. | konkursy | 30 |
11. | wystawy | 19 |